Gelukkig zijn kun je leren

“Je kunt niet zeggen: vanmiddag ga ik eens even gelukkig worden”, grinnikt Ruud Meulenberg, expert in ‘gelukskunde’ en eigenaar van een coachingsbureau. “Maar je hebt wel invloed op de interne en externe factoren die daaraan bijdragen.” Een inkijkje in gelukskunde: de wetenschap achter geluk en welzijn.

Wat is geluk?

Geluk is een gelaagd begrip. Een ‘geluksgevoel’ is een intens moment van vreugde en blijheid. Maar je kunt je ook ‘gelukkig voelen’ omdat je gezond bent, bete-kenisvol werk doet of liefdevolle relaties hebt. “Voldoening en waardering zijn belangrijk. Het besef: ik doe het niet voor niks, ik doe ertoe”, zegt Ruud Meulenberg. “Babyboomers zien geluk als: eerst hard werken en daarna pluk je de vruchten. Millennials willen niet pas later gelukkig zijn: zij hechten meer aan plezier en gelukkige momenten en willen daarnaast ook zinvol bezig zijn.”

Jouw blik op de wereld

Een geluksgevoel heeft te maken met externe én interne factoren. Je situatie draagt daaraan bij: een dak boven je hoofd, je financiële situatie, vrijheid, veiligheid. “Bij interne factoren heb je het over een positieve mindset en copingstrategieën,” legt Ruud uit. “Maar mindset is niet alles: je kunt nog zo positief zijn ingesteld, als je in een oorlogsgebied bent en de granaten vliegen je om de oren, dan helpt jou dat niet om gelukkig te worden.” Kijk dus ook naar hoe je je situatie kunt veranderen.

Mindset helpt wel bij het omgaan met obstakels. “Sommige dingen gebeuren in het leven, het is aan jou hoe je daarmee omgaat. Hoe kijk je naar de wereld? Dat kun je veranderen. Als je ’s middags de file inrijdt, raak je dan humeurig of geniet je van een leuk muziekje?”

Gedachten beïnvloeden je lijf

De manier waarop je brein een situatie uitlegt, geeft een prikkel naar je lijf. Die vertaalt zich in gevoelens van stress of geluk. “Eigenlijk is stress niks anders dan een negatieve uitleg van wat je ziet”, legt Ruud uit. Probeer daarom objectiever te kijken en vraag je af: wat kan ik hiervan leren? Hoe kan ik hiermee omgaan? “Als je over een jaar gelukkiger wilt zijn, wat betekent dat? Misschien dat je je minder druk wilt maken. Stuur je aandacht naar positieve dingen, probeer je gedachten om te buigen. Je hormonale stelsel reageert direct. Je lijf maakt gelukshormonen aan zoals oxytocine en serotonine als je je focust op vredige gedachten, maar adrenaline en cortisol bij stresssituaties. Het is het verschil tussen ‘leefhormonen’ en ‘overleefhormonen’.” In coachingssessies leert hij mensen hun overtuig-ingen te onderzoeken. “Datgene wat ik geloof, is dat eigenlijk wel zo? Op welke andere manier zou ik ernaar kunnen kijken? En welk effect heeft dat op mijn lijf?”

Ervaar je nog voldoening?

Ruud: “Je wordt niet voor niks leerkracht, dat doe je omdat je een bepaalde missie hebt. Door kinderen dingen te leren ervaar je voldoening en plezier. Maar als je vervolgens wordt platgegooid met administratieve taken, vergaderingen en een hoge werkdruk, dan kan dat ertoe leiden dat je die voldoening niet meer ervaart. Het is uit balans. Dan kan je de situatie veranderen, bijvoorbeeld door te solliciteren bij een andere school, maar je kunt ook je overtuigingen aanpassen.” Vroeger werkte hij als gymleraar. “Ik wilde kinderen fitter en gezonder maken. Tijdens mijn stage zei mijn mentor, een oudere gymleraar: ‘Die kinderen zitten de hele dag stil in hun bankje te luisteren. Hier kunnen ze bewegen, ontspannen, kletsen. Hier leren ze samenwerken en sociale vaardigheden. Dat is de kern.’ Hij had een heel andere overtuiging dan ik, waardoor hij als leerkracht veel eerder tevreden was met het resultaat. Dat gaf me een heel andere perceptie op de gymles.”

Deel je geluk

Gelukskunde is er niet op gericht dat alles altijd van een leien dakje gaat. Het gaat erom of je nog positieve kanten kunt zien, voldoening voelt en waardering krijgt. Ruud: “Als leerkracht hoef je niet de hele wereld op je nek te nemen. Je hebt een signaleringsfunctie, maar vaak wordt er ook niks met jouw signalen gedaan. Dat moet je ook kunnen loslaten. Als je ontspannen en vrolijk voor de klas staat, dan heeft dat meteen 
een positief effect op de kinderen.” En jouw lessen over geluk kun je vervolgens weer delen met de kinderen in je klas.  

Tips om meer geluk te ervaren

• Dankbaarheid voelen:
  Probeer dagelijks drie dingen voor jezelf te noemen waar je dankbaar voor bent: een glimlach, mooie tekening van je leerling of een knuffel. Je lijf reageert meteen door gelukshormonen aan te maken.
• Bewegen:
  Door beweging worden dopamine, serotonine en endorfine aangemaakt. Endorfine staat bekend als het snelst werkende anti-stresshormoon, omdat het binnen een minuut een stressreactie kan stilleggen.
• Gezond eten:
  Als de basis op orde is (gezond eten, beweging, voldoende rust) kan je lichaam veel meer opvangen. Mensen met een depressie hebben 26 keer zoveel ontstekings-lichamen in hun darmen: gezond eten draagt bij aan gezonde darmen en mentaal welzijn.