Open in gesprek dankzij de kinderpostzegelactie

Op basisschool Paus Joannes in Zaandam is het een traditie: de kinderpostzegelactie. Al zeker vijftien jaar gaan leerlingen op pad voor leeftijdgenoten die steun kunnen gebruiken. Voor leerkracht Rowdy de Visser is het veel meer dan een jaarlijkse actie. “Het is een kleine moeite met een grote impact.”

De kinderpostzegelactie is voor Rowdy een vast onderdeel van zijn jaarplanning, met een duidelijke plek binnen het burgerschapsonderwijs. Hij integreert de actie structureel in de eerste schoolweken. “Die timing is ideaal”, zegt hij. “In die periode ben je als leerkracht toch al bezig om je klas goed neer te zetten, relaties op te bouwen en normen en waarden expliciet te maken. De actie sluit daar op aan. Het maakt gesprekken over respect, samenwerking en maatschappelijke verantwoordelijkheid heel natuurlijk. Het sluit mooi aan bij de Gouden Weken, waarin je werkt aan groepsvorming. Je doet iets met én voor elkaar.” 

Leerlingen leren volgens Rowdy niet alleen over maatschappelijke betrokkenheid, maar werken ook aan hun zelfvertrouwen. “Ze gaan met z’n tweeën op pad, leren hoe je jezelf voorstelt, hoe je een gesprek begint. Als het lukt om iets te verkopen, geeft dat echt een boost: kijk, dit kan ik!” De school van Rowdy ligt in Poelenburg, een wijk die bekendstaat om zijn sociale uitdagingen. “Volgens sommigen een probleemwijk, anderen spreken van een wijk vol kansen”, zegt hij. Armoede, taalbarrières en ongelijkheid zijn dagelijkse realiteit voor veel leerlingen. “Sommige kinderen hebben thuis geen eten en zijn afhankelijk van giften en steun. Voor hen is meedoen aan een actie waarmee je iets kunt doen voor een ander des te betekenisvoller, omdat het voor hen voelt alsof ze iets terug kunnen doen.”

Dat motiveert

De kinderpostzegelactie is in de loop der jaren steeds toegankelijker geworden. “Tegenwoordig gaan kinderen langs de deuren met een QR-code: scannen en klaar. Daarbij maakt de online omgeving de actie speels met vlogs, klas-challenges en ‘dagwinnaars’. Dat motiveert enorm.” Ook influencers als Dylan Haegens dragen bij aan de aantrekkingskracht. “Maar de kinderen zelf komen ook terug met verhalen van hun belevenissen onderweg.” De actie biedt volgens Rowdy aanknopingspunten om thema’s als empathie, ongelijkheid en veerkracht bespreekbaar te maken. “Vorig jaar was het doel om de veerkracht van kinderen te vergroten. We kregen een Veerkrachtwaaier met klasactiviteiten over emoties, omgaan met teleurstelling, zelfwaardering. Dat zijn essentiële lessen, zeker in groep 8, met het voortgezet onderwijs in zicht.”

Door de kinderpostzegelactie breed te trekken, raakt het aan tal van burgerschapsvaardigheden. “We praten over kinderrechten, armoede, maar ook over hoe je je opstelt in de maatschappij. Wat is respectvol gedrag? Hoe kijk je naar elkaar, ook als je verschillende achtergronden hebt? De actie brengt kinderen samen rond een gezamenlijk doel, los van cultuur of geloof. Het helpt ze om open met elkaar in gesprek te gaan.”

Zo probeert Rowdy de blik van zijn leerlingen te verruimen. “Waarvoor de kinderen ook geld ophalen, het gaat erom dat ze zich leren verplaatsen in een ander.”

Trots en gedreven

Voor hemzelf levert het plezier en motivatie op. “Het enthousiasme van de kinderen werkt aanstekelijk. Ze zijn trots, gedreven en willen het echt goed doen. Dat maakt het voor mij als leerkracht ontzettend leuk om te begeleiden. Het draait niet om cijfers, maar om het proces. En als dat goed loopt, volgt het resultaat vanzelf.” De actie duurt een week en komt dagelijks terug in de ochtendbriefing. “Even landen met de klas, en dan bespreken hoe het ging. Wat heb je meegemaakt? Waar liep je tegenaan? Dat is waardevolle reflectie.”

Ook de praktische kant is aantrekkelijk. “De voorbereiding kost weinig tijd en de materialen zijn goed verzorgd. Er zijn filmpjes, uitleg, sketches over wat je wel en niet moet doen. En het is prettig dat het resultaat zichtbaar is. We krijgen een oorkonde met het opgehaalde bedrag. Dan kun je laten zien: dit hebben we met z’n allen bereikt.” Soms verrassen kinderen hem met hun creativiteit. “Een meisje nam de formulieren mee naar het werk van haar moeder bij de gemeente. De volgende dag had ze dertig bestellingen. Een ander deelde zijn QR-code via social media met familie in Turkije. Dat soort eigen invullingen zie ik als ondernemerschap.”

Goeds voor een ander

Volgens Rowdy is het mooiste dat kinderen ervaren dat ze iets kunnen betekenen voor een ander, zonder dat het hen geld kost. “Ze snappen: ik heb al een huis, ik heb al eten. Er zijn ook kinderen die dat niet hebben.” Door de actie wordt die boodschap tastbaar. “Kinderen zeggen het soms letterlijk: ‘Meester, ik wil ook iets goeds doen voor een ander’. Het is waardevol dat ze dat zo bewust ervaren.”

De kinderpostzegelactie is voor Rowdy en zijn klas een instrument om op een speelse, laagdrempelige en betekenisvolle manier te werken aan burgerschap. “Het mes snijdt aan twee kanten. Voor mijn klas én voor alle kinderen die extra hulp kunnen gebruiken. Daarnaast weet je waar het geld naartoe gaat, en je kunt het aan je leerlingen laten zien. Dat maakt het concreet en eerlijk.” 

Meedoen?

Meld je aan via scholen.kinderpostzegels.nl