Hoe werk je op afstand aan de verschillen tussen leerlingen?

Elk mens is uniek en niet alle wensen en behoeften zijn gelijk. Dit geldt ook voor het onderwijs. Het huidige afstandsonderwijs maakt de verschillen tussen leerlingen nog meer zichtbaar. Zo vindt de ene scholier de digitale lessen fijner dan fysiek naar school gaan, omdat hij/zij meer vrijheid ervaart. De ander worstelt juist met het thuisonderwijs en mist de fysieke uitleg van leraren. Op school kun je verschillende differentiatiemethoden toepassen voor effectief onderwijs. Hoe pas je deze manieren toe op afstandsonderwijs?

Balans in het differentiëren

Elke leerling leert op een andere manier. Dit hangt af van de voorkennis of andere leerlingkenmerken. Bij het aanbieden van nieuwe stof of het aanleren van nieuwe vaardigheden is het belangrijk dat je goed aftast op welke niveau je de stof/uitleg aanbiedt. Dit betekent dat je moet zitten tussen niet te gemakkelijk, maar ook niet te moeilijk. Door gebruik te maken van differentiatie speel je in op de leerverschillen van leerlingen. Uit onderzoek is gebleken dat differentiatie ook effect kan hebben op leerprestaties en de betrokkenheid van scholieren. Voor een optimaal leerresultaat is het wel belangrijk om de balans te vinden tussen het wel of niet toepassen van differentiatiemethoden; het moet wel passen bij de lesdoelen, de kenmerken van de leerlingen en de context waarin je lesgeeft.

Tips voor differentiatie bij digitale lessen

Je kunt differentiëren op drie niveaus:

1. Instructie
2. Verwerking
3. Leertijd

Instructie

Merk je dat een deel van de groep de digitale uitleg nog niet begrijpt of wil je een groep verdiepende uitleg geven? Maak dan een subkanaal aan en nodig deze groep leerlingen daarvoor uit, terwijl de andere groep zelfstandig doorwerkt. Onder jouw begeleiding starten de leerlingen met het leren van de lesstof. Zo kunnen zij bij het maken van opdrachten jou de antwoorden laten zien. Hier geef je vervolgens feedback op. Je kunt ook coachende vragen stellen, zoals ‘wat is de eerste stap om deze vraag te beantwoorden?’.

Een andere manier om te differentiëren op instructieniveau is door het aanbieden van meer ondersteuning, zoals het geven van instructiefilmpjes, het uitdelen van opdrachten met meer tussenstappen of het geven van meer online bronnen. Deel dit per mail of tijdens de klassikale videochat.

Verwerking

Dit niveau houdt in hoe een scholier de stof verwerkt. Dit hangt samen met het beheersingsniveau, leervoorkeur en interesse van de leerling. Een makkelijke manier van differentiëren is door meer in te zoomen op het interessegebied. Stel via de chat of per mail de vraag of leerlingen eigen voorbeelden kunnen aandragen over het onderwerp dat je op dat moment behandelt.

Ook de manier van werken is een differentiatiemethode. Laat de leerlingen kiezen of ze zelfstandig aan een opdracht willen werken of in een groepje. Als communicatiemiddel kunnen de scholieren Whatsapp gebruiken of een subkanaal aanmaken zoals Facebook.

Tot slot kan de vorm van de opdracht tot differentiëren behoren. Laat leerlingen zelf kiezen hoe ze een opdracht uitvoeren. Zo wil de ene leerling liever een kort verslag schrijven, terwijl de ander er een video over maakt. Deel de resultaten klassikaal via een videochat, zodat leerlingen ook van elkaar kunnen leren op afstand.

Leertijd

Hoeveel tijd mag een leerling besteden aan de lesstof? Dit kun je bepalen aan de hand van drie subvormen van differentiëren in leertijd: preteaching, tempodifferentiatie en remedial teaching. Deze subvormen kun je zowel apart als in een reeks inzetten.

Bij preteaching krijgen leerling voorbereidingstijd op de les die komen gaat. Geef ze via de chat een opdracht mee, die ze voor de volgende les weer moeten inleveren. Dit geeft jou een extra controlemogelijkheid of leerlingen de opdracht wel gemaakt hebben en de stof daadwerkelijk begrijpen.

In navolging op preteaching kun je binnen de subvorm tempodifferentiatie bepalen of een leerling de lesstof meer moet herhalen of juist verdieping nodig heeft. Dit achterhaal je door formatieve toetsing. Een formatieve toets kun je online samenstellen via Kahoot of andere online quiztools.

Tot slot bied je bij remedial teaching op een ander moment meer ondersteuning. Hiervoor plan je online een apart uur in voor een groepje leerlingen.