Meer focus in je werk voor een lagere werkdruk

Voor de klas staan en werken met kinderen, dat is waar leerkrachten het liefste de hele dag mee bezig zijn. De Onderwijsraad constateerde recent dat er op dit moment te veel verantwoordelijkheden op de schouders van leraren rusten. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs, omdat leerkrachten minder bezig kunnen zijn met daadwerkelijk lesgeven en het ontwikkelen van onderwijs. Zij ervaren hierdoor een hoge werkdruk. Focus aanbrengen in het werk van leerkrachten kan een deel van de werkdruk verlagen. Hoe breng je dit aan?

1. Maak tijd vrij voor onderwijsontwikkeling

Onderwijsontwikkeling omvat niet alleen het voorbereiden van het lesprogramma, maar ook het ontwerpen en evalueren ervan. Dit alles stelt leraren in staat gaandeweg te ontdekken welke methoden en welke aanpak zij het best kunnen inzetten en hoe zij die kunnen afstemmen op specifieke leerlingen of situaties. Dit helpt bij de optimalisatie van het onderwijs en bij het aanbrengen van focus in het werk.

2. Breng het werk in beeld en baken af

Laat zien aan de schoolleiding hoeveel tijd nodig is om alle werkzaamheden uit te voeren. Stel prioriteiten op basis van gezamenlijke ambities. Dit zorgt voor meer overzicht en structuur. Baken gezamenlijk het werk af. Wanneer het onzinnig is om iets te administreren of nog een toets af te nemen, moet je het niet doen. Dat soort beslissingen neem je samen. Het criterium is: Draagt de activiteit bij aan de ontwikkeling van de leerling?

3. Differentiëren bij het verdelen van werkzaamheden

Benut de mogelijkheid om in te spelen op de interesses, talenten, competenties en beschikbare werktijd binnen een team. Maak ook meer gebruik van vakleerkrachten, onderwijsassistenten en van specialistische en facilitaire ondersteuners. Bekijk per activiteit welk type professional daarvoor de aangewezen persoon is. Dit kan een groepsleraar zijn, maar ook een vakleerkracht, onderwijsassistent, onderwijsondersteuner, conciërge of andere professional. Voor bepaalde activiteiten kan ook samengewerkt worden met vrijwilligers en/of ouders. Ga met alle betrokkenen na wat tot de kern van het lerarenberoep behoort en welke activiteiten daarbuiten vallen en andere professionals kunnen uitvoeren.

4. Deel onderwijskundig leiderschap

Creëer met het schoolteam een professionele cultuur. Deze cultuur kenmerkt zich door samenwerken, (onderzoekend) leren en bovenal een focus op het primaire proces: het geven én ontwikkelen van goed onderwijs. Betrek leraren bij beleidskeuzes en laat een aantal van hen leiding geven op onderwijskundige onderdelen.

Faciliteer deze leraren en teams die leiderschapsrollen vervullen. De schoolleider kan deze leraren faciliteren met tijd, middelen en zo nodig begeleiding bij het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Die kennis en vaardigheden hebben niet alleen betrekking op vakinhoud maar ook op leiderschapskwaliteiten.

5. Versterk schoolcapaciteit via externe contacten en behoud focus

Bouw strategisch bruggen met de omgeving. Werk samen met partijen die helpen de eigen capaciteit van de school te vergroten. Onderdeel van het bruggen bouwen is ook samenwerken met andere partijen bij praktijkgericht onderzoek. Zo kan de school haar kennisbasis gericht versterken.

Vorm een buffer voor onwenselijke omgevingsinvloeden. Voorkom de druk van buiten om de prioriteiten van de school bij te stellen. Denk aan ouders die aandringen op een maatwerkaanpassing van het lesrooster. Of een schoolbestuur dat vaker volgtoetsen wil laten afnemen dan de school zelf wenselijk acht.

Heb jij nog tips om de werkdruk in het onderwijs te verlagen?