Tips voor ouders van studiekiezers

Als je jongeren vraagt wie belangrijk zijn in het studiekeuzeproces, noemen zij vrijwel altijd hun ouders. Ouders kennen hun kind als geen ander en kunnen zowel praktisch als emotioneel ondersteunen bij de studiekeuze. Toch vinden ouders het soms best lastig om te bepalen hoe zij dit het beste kunnen doen. Daarom wat tips om ouders mee te geven.

1. Motiveer en ondersteun

De thuisomgeving leent zich er perfect voor om op een laagdrempelige en positieve wijze het onderwerp ‘studiekeuze’ onder de aandacht te brengen. Laat ouders bijvoorbeeld vragen of hun kind al uitkijkt naar studeren, zin heeft in een nieuwe uitdaging of heeft nagedacht over ‘op kamers’ gaan. Bied ondersteuning waar dit gewenst is en maak bespreekbaar wat het kind zelf fijn zou vinden. Het bespreekbaar maken van het onderwerp kan een goede motivatie zijn voor het kind om er verder over na te denken.

2. Krijg verwachtingen en ideeën boven tafel

Het is voor ouders waardevol om boven tafel te krijgen welke verwachtingen en ideeën hun kind bij ‘studeren’ heeft. Een ouder kan vragen stellen als: Hoe denk je dat de dagen als student eruit zien? Hoe ziet jouw ideale studentenleven eruit? Heb je al ideeën over wat je na een studie zou willen doen? Wat lijkt je fijn aan ‘op kamers’ gaan of thuis blijven wonen? De informatie die in zo’n gesprek wordt opgehaald, geeft een beeld van de verwachtingen of kennis die bij het kind aanwezig is en biedt aanknopingspunten in verdere ondersteuning.

Anke Koopmann van Studiekeuze123 zegt hierover het volgende: ‘Als je niet weet wat je kunt verwachten van studeren in het hoger onderwijs of het studentenleven, dan is het ook lastig om te bepalen aan welke informatie je als kind behoefte hebt. Dat geldt ook voor ouders die misschien niet zo’n goed beeld hebben van wat hun kind te wachten staat of welke informatie hierbij handig is. Door hierover het gesprek aan te gaan, wordt duidelijk aan welke informatie behoefte is.’

Het is niet erg als ouders zelf niet precies weten wat reële verwachtingen zijn of kennis over praktische zaken missen. In dat geval kunnen ze ook samen met hun kind aan de slag met het zoeken naar antwoorden hierop.

3. Pas zelfreflectie toe

Praten over verwachtingen en ideeën, is ook een mooie gelegenheid van ouders om zelfreflectie toe te passen. Wat hopen zij voor hun kind? Komt dat overeen met de verwachtingen van het kind zelf? Hoe ga je als ouder met eigen verwachtingen om? Het is fijn als ouders het keuzeproces ondersteunen, maar lastig als zij hierbij (onbewust) hun eigen wensen meegeven. Ook iets om mee te geven aan ouders dus.

4. Verdiep je in het onderwijs van nu

Een valkuil kan zijn dat ouders het studeren van nu vergelijken met hoe het vroeger voor hen was en niet goed op de hoogte zijn van wat veranderd is. Ook hebben lang niet alle ouders zelf gestudeerd. Geef ouders dus ook praktische informatie over verschillende soorten onderwijs en leg bijvoorbeeld uit wat begrippen of woorden betekenen die vaak gebruikt worden in studiekeuzevoorlichting.

5. Help bij het duiden van informatie

Ouders hebben vaak al ervaring met zaken die voor hun kind nog nieuw zijn in het studiekeuzeproces, zoals het zelfstandig wonen, het werkende leven of de financiën. Het maakt het voor ouders makkelijker om informatie te duiden die hun kind tijdens de zoektocht tegenkomt.

Koopmann: ‘De informatie over de mogelijkheden na de studie wordt door jongeren als zeer waardevol ervaren bij hun studiekeuze. Wij stellen daarom bij opleidingen informatie beschikbaar over de meest gekozen beroepen, het gemiddelde startsalaris en de kansen op de arbeidsmarkt. Die informatie is soms echter lastig te duiden door jongeren die zelf nog niet zo’n goed beeld hebben van de arbeidsmarkt. Ouders kunnen hier samen met hun kind naar kijken en hier uitleg bij geven.’

6. Relativeer

De studiekeuze kan door jongeren als stressvol en lastig worden ervaren. Geef ouders het advies om hun kind te helpen de keuze te relativeren door duidelijk te maken dat er nog veel keuzes tijdens en na de studie gemaakt worden die van invloed zijn op de verdere loopbaan. Door bijvoorbeeld voorbeelden uit de eigen loopbaan aan te halen of die van bekenden.

Koopmann: ‘Jongeren omschrijven hun studiekeuze soms als een keuze die allesbepalend is voor de rest van je leven. Je kiest een studie, daarmee doe je bepaalde kennis en vaardigheden op die je geschikt maken voor een bepaald soort beroep en zoiets blijf je de rest van je leven doen. We krijgen weleens in gesprekken met jongeren te horen: ‘Hoe kan ik weten wat ik tot aan mijn pensioen wil doen?’ Dat beeld over de impact van die keuze, maakt het enorm lastig en stressvol.’

7. Neem deel aan voorlichtingsactiviteiten

Veel hogescholen en universiteiten organiseren voorlichtingsactiviteiten die speciaal voor ouders bedoeld zijn. In de Open dagen kalender op Studiekeuze123.nl is een overzicht van voorlichtingsactiviteiten te vinden van alle hogescholen en universiteiten. Bij sommige voorlichtingsactiviteiten voor studiekiezers, is het ook mogelijk voor ouders om deel te nemen.

Handige informatiebronnen voor ouders

• Studiekeuze123.nl: Over studeren in het hoger onderwijs (heeft ook informatie speciaal voor ouders)
• Kiesmbo.nl: Over studeren in het mbo
• Rijksoverheid.nl/studeren – Studeren? Wat moet ik regelen. Een persoonlijke checklist.
• Studiekeuzekind.nl – Een blog voor ouders van studiekiezers