Mbo-docenten hebben dé sleutel voor Digitaal Burgerschap in handen

Mbo-docenten burgerschap spelen een belangrijke rol bij het opleiden van de vakmensen van morgen in een maatschappij die razendsnel digitaliseert. De kunst is om de principes van Digitaal Burgerschap zó in de lespraktijk te verweven dat studenten nu al leren hoe ze straks als zelfbewuste, weerbare burgers actief meedoen in de ‘fysieke wereld’ en zich tegelijkertijd soepel bewegen in de almaar uitdijende online informatiesamenleving. 

Digitaal Burgerschap combineert technologie en burgerschapsdimensies en laat zich daarom lastig definiëren. Het is méér dan het beheersen van digitale basisvaardigheden, zoals het gebruik van DigiD, maar heeft alles te maken met het vermogen om kritisch (na) te denken over online informatie, respectvol te communiceren in digitale omgevingen en bewust om te gaan met de impact van technologie. Benaderen we het vanuit drie perspectieven - de ik (online identiteit), de ander (online omgang) en de wereld (interactie met technologie) – dan is in één oogopslag duidelijk waarom we willen dat studenten uitgroeien tot burgers die actief, vaardig en weerbaar kunnen bewegen c.q. weloverwogen keuzes maken in een sterk digitaliserende samenleving waar nepnieuws de ‘echte’ actualiteit steeds vaker inhaalt en navigeren door digitale platforms bijna hogere wiskunde is.

Verrijkende leerervaringen 

Veel burgerschapsdocenten verbinden de digitale wereld met praktijkkennis, om Digitaal Burgerschap gerichter tussen de oren en in de vingers van hun studenten te krijgen. Zo ook Petra Holstein. De docent Loopbaan en Burgerschap op het Drenthe College verplaatst haar cruciale vak geregeld bewust naar ‘buiten’, omdat het zo belangrijk is voor de ontwikkeling van haar studenten als burgers en professionals. En die ontwikkeling speelt zich online en offline af. Daarbij kijkt Petra continue of en hoe ze verrijkende leerervaringen kan creëren, via intercollegiale samenwerking of oudercontact. “Onze studenten doen hun beroeps-examens in Amersfoort, dat is zo’n anderhalf uur met de trein. Ik werd gebeld door een moeder van een student die me vertelde dat ze dat niet kon betalen. Bovendien had hij nog nooit met het OV gereisd.”

Vakoverstijgende educatie 

Het voorval deed Petra beseffen hoe belangrijk het is om de leefwereld van studenten te integreren in het onderwijs. “Daarom gaan we, vóór de beroeps-examens starten, met de hele opleiding en alle eerstejaarsstudenten naar de Tweede Kamer. Zo checken we of iedereen bij DUO heeft gehaald waar hij of zij recht op heeft, oefenen we het reizen, tikken we het onderdeel ‘Politiek Juridisch’ af én zien we hoe beveiligers en mensen van de marechaussee hun werk doen. Het is een mooi voorbeeld hoe de integratie van Loopbaan en Burgerschap met andere vakken vakoverstijgende educatie bevordert, waarbij studenten leren concepten toe te passen in verschillende - dus ook digitale - contexten.” 

Oproep tot actie

Het verhaal van Petra is een oproep tot actie om een onderwijsvisie te omarmen waarin vakinhoud en ruimte voor de persoonlijke en professionele ontwikkeling van studenten als burgers in een steeds verder digitaliserende wereld samengaan. De werkgroep Digitaal Burgerschap en initiatieven vanuit onder meer ROC Noorderpoort, Drenthe College, Firda, ROC van Twente, het practoraat Mediawijsheid en de Koninklijke Bibliotheek illustreren een groeiend bewustzijn en bereidheid om Digitaal Burgerschap te integreren in het mbo-onderwijs. Het is een uitnodiging aan ons, mbo-docenten, om na te denken over hoe we deze principes kunnen verweven in onze lespraktijken. 

Delen, leren en innoveren

Docenten burgerschap hebben een fundamentele rol in het opleiden van mbo studenten als veerkrachtige en weerbare burgers in de digitaliserende samen-leving. Door interdisciplinaire samenwerking, het delen van visie en materiaal, en het innoveren van onze curricula -ook die buiten burgerschapsonderwijs-, kunnen docenten een omgeving creëren die studenten niet alleen voorbereidt op hun toekomstige beroepen, maar ze ook uitrust met de vaardigheden om zich staande te houden in een door technologie doordrongen maatschappij. Laten we deze uitdaging aangaan en een generatie helpen vormen die digitaal bewust, bekwaam en verantwoordelijk is.  

Wie, wat hoe Digitaal Burgerschap?

De werkgroep Digitaal burgerschap vinnen Expertisepunt Burgerschap heeft het thema 'digitaal burgerschap' gedefinieerd en verschillende publicaties uitgebracht. Bekijk hier meer informatie, voorbeelden en lessen.