Punten scoren bij je studenten met leuke lessen loopbaan en burgerschap? Gebruik deze tips...

Loopbaan en burgerschap gaat over de rol die leerlingen kunnen en willen spelen in de samenleving. Met de tips van Steven Kling en Annemarie Kipping scoor je punten bij je studenten en maak je de lessen ook voor jezelf nóg aantrekkelijker.

Annemarie Kipping is studiekeuze- en loopbaanadviseur en heeft een eigen bedrijf Studiematch. Ze helpt jongeren bij hun studiekeuze.

‘Ik hoor vaak van studenten terug dat ze zichzelf te jong vonden om de juiste mbo-opleiding te kiezen. Het is dus erg belangrijk dat mbo-scholen een realistisch beeld geven van de opleiding en eerlijk zijn over de baankansen, want niet in elk beroep liggen de banen voor het oprapen.’

De praktijk in: ‘Scholen mogen zelf bepalen hoe zij invulling geven aan loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Wat erg leuk en belangrijk is: ga de praktijk in. Laat studenten praten met oud-studenten die een baan hebben gevonden: wat doen zij precies, waarom hebben ze daarvoor gekozen en hoe bevalt het? Of ga met je studenten naar een banenbeurs. Laat de studenten het uitje heel goed voorbereiden: vraag hen wat ze daar precies gaan doen en wat ze ervan hebben opgestoken. Dan is het niet alleen een leuk uitstapje, maar biedt het door de verdieping meerwaarde.’

Doorvragen: ‘Dat doorvragen is ook enorm belangrijk als je een beroepentest aflegt. Het is namelijk heel logisch dat als een leerling aangeeft dat hij iets technisch wil doen, dat ook uit de test komt. Als je met zo’n leerling in gesprek gaat en doorvraagt, kom je er samen achter of daar ook daadwerkelijk zijn of haar interesse ligt.’

Op zoek naar talent: ‘Het is ook erg leuk en goed om met studenten op zoek te gaan naar waar hun talenten liggen. Vraag studenten waar ze enthousiast van worden en energie van krijgen. Vraag hen ook wat eigenlijk helemaal vanzelf gaat: daar ligt vaak iemands talent. Zo is het voor een student misschien heel vanzelfsprekend dat hij of zij luistert als iemand iets vertelt, dat gaat vanzelf. Maar lang niet iedereen kan dat goed. Bekijk daarna samen eens in welke banen je deze talenten kunt inzetten.’

Vaardigheden versus talenten: ‘Overigens denk ik dat er wel een verschil is tussen vaardigheden en talenten. Goed zijn met getallen is meer een vaardigheid, luisteren of analytisch denken is een talent. Iemand die goed is met getallen hoeft niet per definitie een beroep te kiezen met getallen. Zo heb ik een student gehad die technisch erg sterk was, maar uiteindelijk wilde hij mensen helpen. We zijn op zoek gegaan naar opleidingen die deze twee zaken combineren.’

Mensen vrijmaken en opleiden: ‘Het is belangrijk dat scholen docenten vrijmaken voor loopbaanoriëntatie en -begeleiding en dat deze docenten een opleiding hiervoor volgen. Docenten moeten bijvoorbeeld leren hoe ze gesprekken met studenten kunnen voeren en hoe ze kunnen doorvragen. Dan breng je echt verdieping aan.’

Een tip voor studenten: ‘Bedenk voordat je begint aan een mbo-opleiding goed of het mbo ook (wat betreft opleiding) je eindstation wordt. Als dat zo is, kun je al heel gericht de arbeidsmarkt onder de loep nemen voordat je je definitieve keuze maakt.’

Steven Kling is docent burgerschap op het mbo Grafisch Lyceum Utrecht.

‘Burgerschap sluit aan bij de levensfase waar mbo’ers in zitten. Ze kijken meer naar de wereld waarin ze leven, ontdekken wie ze zijn en worden onderdeel van de maatschappij. We willen hen meegeven dat zij bewust kunnen nadenken over de keuzes waar zij voor staan: bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, politiek of duurzaamheid.’

Prikkelend filmpje: ‘Onze studenten van de opleiding Grafische Vormgeving krijgen in het tweede jaar 1 uur per week burgerschap. Het jaar is opgedeeld in de vier dimensies: sociaal-maatschappelijk, vitaal burgerschap, politiek juridisch en economisch. We starten elke les met een prikkelend filmpje. Denk aan een filmpje waarin je ziet dat een omstander een ongeluk filmt en het post op social media. Ik vraag de leerlingen hoe zij daarover denken. Gaandeweg komen allerlei begrippen langs. Binnen de dimensie economie praten we over CAO’s, schulden of werk. Soms geeft een gastdocent een les. Iemand van CNV vertelde bijvoorbeeld wat de rechten en plichten zijn van werknemers, een echte eye-opener voor studenten.’

Grote opdracht: ‘We sluiten elke dimensie af met een grote opdracht. Mijn leerlingen kiezen voor de eindopdracht van de economische dimensie een groot mondiaal probleem. Denk aan klimaatverandering, eenzaamheid of armoede. Ik vraag hen: hoe kun jij iets kleins doen om de situatie te verbeteren? Zo ging een van de leerlingen vrijwilligerswerk doen in een verzorgingstehuis, een andere hing een klok op in de douche. Hij wilde dat alle gezinsleden nog maar twee minuten zouden douchen.’

Ga het klaslokaal uit: ‘Trek erop uit. Leer niet alleen uit een boek. Dan gaat de stof/het onderwerp pas echt leven. Wij zijn bijvoorbeeld naar het Nederlands Filmfestival geweest toen we het thema multiculturele samenleving behandelden. Ook gaan we naar het gemeente- of provinciehuis.’

Speel in op de belevingswereld van studenten: ‘We bekijken veel filmpjes. Bijvoorbeeld over BN’ers die praten over de trend fitboy en fitgirl. Ik vraag naar de mening van leerlingen en of ze een verhaal hebben bij het onderwerp. Ik merk dat ze van alles vertellen.’

Geen toetsen: ‘Wij werken met eindopdrachten. We zien dat leerlingen actiever met de stof bezig zijn, zich meer betrokken voelen en hierdoor meer leren.’

Maak burgerschap een speerpunt: ‘Bij ons op school is burgerschap een speerpunt. Zorg er als school voor dat je docenten vrijmaakt om echt serieus met het vak aan de slag te gaan, dan kan je doorontwikkelen. Studenten zeggen weleens: ‘Dit is het meest leerzame vak dat ik ooit heb gehad, want het sluit aan bij mijn leven.’ Dat is precies wat burgerschap moet zijn.’

Loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Elke mbo is verplicht om loopbaanonderwijs aan te bieden. Bij loopbaanoriëntatie en -begeleiding ondersteunt de school studenten bij het ontwikkelen van hun loopbaancompetenties. Denk aan netwerken, het reflecteren op kwaliteiten en motivatie, werkexploratie (voor welk werk wil ik gaan en wat heb ik daarvoor nodig).

Burgerschap

Lessen burgerschap brengen jongeren de vaardigheden en houding bij die ze nodig hebben om actief te kunnen meedoen in onze samenleving.