Haal de verkiezingen de school in

De verkiezingen voor de Tweede Kamer komen eraan. En wat past er beter in het thema burgerschap dan dat: democratie, staatsinrichting, maar ook discussiëren, luisteren naar elkaar en samenwerken komen allemaal aan bod. We vroegen scholen hoe zij aandacht besteden aan de verkiezingen.

Jefke Stroo, directeur CBS Coolsma in Driebergen

“Al enkele keren is een lokaal van onze school tijdens verkiezingen ingericht als stemlokaal. De gemeente zoekt altijd locaties en wij vinden dat een mooie manier om democratie en de verkiezingen in de school te halen. Hier zien leerlingen hoe stemmen echt werkt. Sowieso besteden we hier aandacht aan burgerschapsthema’s als democratie en staatsinrichting. Kijk alleen al naar de verkiezing per klas van een vertegenwoordiger voor de leerlingenraad, en het stemmen over wie welke leiderschapsrol op zich neemt. De leerkracht bepaalt zelf hoe en wanneer een onderwerp wordt besproken, maar verkiezingen en Prinsjesdag in september worden altijd wel even ‘aangeraakt’.

Met leerlingen van groep 8 tot en met de kleuterklas gaan we bij de verkiezingen in ons stemlokaal kijken, bijvoorbeeld op het moment dat het wordt ingericht. Dat vinden ze machtig mooi. Ze zien hoe ontzettend groot de stembiljetten zijn met al die partijen, het rode potlood waarmee een hokje wordt aangekruist en hoe je helemaal alleen in zo’n hokje staat om je stem uit te brengen. De vorige keer hebben leerlingen ook mensen in de rij geïnterviewd. Over waarom ze gingen stemmen en of ze de keuze moeilijk vonden. Met zo’n stemlokaal gaat het echt voor ze leven.”

Lisa Arts, docent maatschappijleer en levensbeschouwing, Griftlandcollege in Soest

“Tijdens de verkiezingen heerst op onze school altijd een leuke, beetje opgewonden sfeer. Stemmen, ook al is het dan op school, brengt vaak discussie op gang tussen leerlingen, er ontstaan leuke gesprekken. Wij houden scholierenverkiezingen via ProDemos. Voor de Tweede Kamer, maar ook komend voorjaar als er verkiezingen zijn voor het Europees Parlement. ProDemos verzorgt de stembiljetten en de verkiezingsposters, die we in de hal ophangen. Alle 1400 leerlingen mogen in november stemmen. 
In de lessen bereiden we dat voor door uit te leggen wat stemmen is en waarom je dat zou doen. In de bovenbouw wordt in de lessen maatschappijleer natuurlijk meer aandacht besteed aan parlementaire democratie, dat is verplichte examenstof. In de lagere klassen gaat het minder om details, want voor specifieke kennis heb je toch een bepaalde leeftijd nodig. Voor brugklassers is democratie nog best ingewikkeld, maar het gaat om het plezier. Verkiezingen houden, vinden we belangrijk. Het vertrouwen in de politiek is niet erg groot en we willen graag een beetje bijdragen aan het herstel van dat vertrouwen. En het is goed voor jongeren om in ieder geval al een keertje in zo’n hokje te hebben gestaan. Die ervaring willen we ze meegeven.”

Kris Vermaas, leerkracht groep 6, CBS De Wissel in Utrecht

“Op onze school werken we met lessencircuits, waarbij de groepen 6,7 en 8 veel samenwerken en samen les krijgen. Bij zo’n circuit heeft een groep bijvoorbeeld op één dag begrijpend lezen, dan burgerschap en vervolgens rekenen. Zo zetten we burgerschap meteen goed op de agenda. Bij burgerschap organiseren we een debatreeks over democratie en de Tweede Kamer. De komende verkiezingen passen daar goed in. Dit jaar houden we voor het eerst zelf verkiezingen. De leerlingen richten een politieke partij op en maken een verkiezingsprogramma. Docenten fungeren dan even als rekenkamer om de programma’s te checken. Ze voeren ook campagne, kiezen een lijsttrekker en maken posters en flyers. Op de echte verkiezingsdag gaat de bovenbouw naar de stembus en mogen leerlingen stemmen op een van de opgerichte partijen. Ik hoop dat ze zo leren hoe het in het echte leven gaat.
Het belang is dat het voor kinderen herkenbaar wordt, wat ze over verkiezingen op het nieuws zien of thuis horen. Bovendien leren ze over samen leven, leren ze argumenten te bedenken voor hun standpunten, hoe ze zichzelf presenteren en luisteren naar de ander.”

Flemming van de Graaf, docent maatschappijleer Hofstadlyceum, Den Haag

“We zitten hier wel dichtbij de democratie, maar we doen niet per se meer aan verkiezingen dan andere scholen. Daarvoor ontbreekt de tijd. We houden wel scholierenverkiezingen. Ik vraag leerlingen wie zin heeft om te helpen en dan verdelen we de taken: we richten een stemlokaal in, maken stembiljetten, een stembus en leerlingenlijsten om de stemmers af te strepen. En we maken een rooster van welke klas wanneer mag komen stemmen, zodat niet iedereen tegelijk komt. In de bovenbouw mag je stemmen. We hebben het dan over zo’n zeshonderd leerlingen.
Over democratie en verkiezingen gaat het eigenlijk alleen in de lessen maatschappijleer. Dat krijgen ze hier vanaf de vierde klas. Ik moet bekennen dat verkiezingen daarbuiten niet zo leven bij leerlingen. Pas als we die organiseren, wordt het een gespreksonderwerp. Het stimuleert ze om na te denken over waarom ze kunnen stemmen en op wat voor partij. We bezoeken ook elk jaar de Tweede Kamer. Zo krijgen ze een beetje mee hoe de politiek werkt en waar de belangrijke besluiten worden genomen. Ook mogen ze dan de Tweede Kamer naspelen en met elkaar in debat gaan. Dat vinden ze erg leuk.”