‘Het werkt alleen wanneer er een vertrouwensband is’

Juliana is een kansenschool par excellence. Adjunct-directeur Tamara Breur kiest echter hele andere woorden voor de vmbo-school uit Rotterdam-Zuid: "We zijn een veilige haven voor de leerlingen uit Rotterdam Zuid en omstreken. We hebben geen kansengelijkheidsbeleid ontwikkeld, maar stemmen ons onderwijs af op de leerlingen.” De lat hoog, drempel laag.

Zo geeft Tamara direct aan dat gelijke kansen hand in hand gaan met onderwijs op maat afgestemd op wat de leerling nodig heeft. Met een mooi woord heet dat differentiatie: wat heeft het individuele kind of de jongere nodig? Wie daarachter wil komen, moet zich eerst verdiepen in diens achtergrond. Op Juliana doen ze dat al vanaf de jaren ‘60. “Onze school staat in een arbeiderswijk grenzend aan de haven. Van oudsher woonden daar grote gezinnen, vaak in armoede en krap behuisd met weinig rust en ruimte voor huiswerk. Later kwamen de arbeidsmigranten, wat weer andere uitdagingen met zich meebracht.” Ons onderwijs stemmen we af op wat de doelgroep op dat moment nodig heeft.”

Vertrouwen

“Tegenwoordig hebben we een heel gemêleerde groep leerlingen en bezoeken de mentoren de gezinnen van de leerlingen die instromen in klas één nog steeds thuis, net voor of aan het begin van het schooljaar. Dat geeft een beeld van de omstandigheden en de sfeer waarin de jongere opgroeit. Daarbij komt van alles naar boven. Wat zijn de verwachtingen ten aanzien van de school? Voelt een juf of een meester prettiger als mentor? Het is fijn dat leerlingen en ouders in hun eigen vertrouwde omgeving vragen kunnen stellen. De mentor geeft een toelichting over de dagelijkse gang van zaken op school. Deze manier van kennismaken verlaagt voor ouders de drempel. De leerlingen uit leerjaar twee, drie en vier komen met hun ouders naar de school voor een kennismakingsgesprek bij de start van een nieuw schooljaar. Eenmaal op school begint de klas elke dag om acht uur met één uur met de mentor. Ze doen dan hun huiswerk, kijken journaal en kunnen alles bespreken wat hen op het hart ligt. Bovendien sluiten ze de dag drie keer per week af met de klassenbegeleider en een huiswerkuur. Er zijn verbeter- en verdiepingsuren opgenomen in het rooster waar de leerlingen zich in kleine groepjes laten bijspijkeren of juist de verdieping zoeken. Heel veel contactmomenten en begeleiding op maat dus. Dat werkt alleen in een veilig leerklimaat, wanneer er een vertrouwensband is tussen leerling, docent en ouders.”

Creatief

Juliana buigt achterstanden om naar een gelijk speelveld door het onderwijs creatief te organiseren. Niet met lijvige rapporten over kansengelijkheid, “Maar gewoon door te kijken wie je doelgroep is en wat die nodig heeft. Of dit niet veel vraagt van het budget? Drie uur wiskunde per week kan effectiever zijn dan vier, wanneer daar huiswerk-, verdiepings- en verbeteruren tegenover staan. We bieden zelfs een gratis laptop aan. Dat kan door minder uit te geven aan boeken. De docenten stellen zelf hun lessen samen, ontwikkelen eigen lesmethodes afgestemd op de doelgroep en maken gebruik van materiaal dat online beschikbaar is.”

Talent

Met onderwijs op maat behaalt Juliana goede leerresultaten, de school behoort zelfs tot de tien procent beste scholen in Nederland. “Maar dat citaat wil ik er niet in hebben, hoor. We slaan onszelf hier niet graag op de borst“, aldus Tamara. “Een goede school draait om meer dan hoge cijfers of een diploma. Hoe haal je iemands talent en interesses naar boven en hoe zorg je voor het zelfvertrouwen om dat te ontwikkelen? Dat zou de kerntaak van elke school moeten zijn. We hebben het geluk dat docenten en leerlingen
een goede relatie hebben, dan is er ruimte voor het ontdekken van iemands kwaliteiten. Daarnaast hebben we subsidie gekregen voor een verlengd dagprogramma: dat houdt in dat de kinderen in de onderbouw drie lesuren uur per week extra lesstof aangeboden krijgen in sociaal-emotionele ontwikkeling – next skills-, ICT en mediawijsheid, en Nederlands. Ook biedt de school verschillende gratis workshops aan zoals koken, schilderen, dans en sport. Als leerlingen er goed voor staan, kunnen ze in overleg bijvoorbeeld een huiswerkuur schrappen voor zo’n workshop. Zo zie je weer: als het contact goed is, kunnen jongere en begeleider een prachtig onderwijstraject uitstippelen.”

Dansacademie

De adjunct-directeur wil zich niet voor laten staan op goede cijfers maar geeft liever een paar voorbeelden van leerlingen die hun talenten hebben ontdekt en de moed hebben gevonden om hun dromen achterna te gaan. De module Next skills, ontwikkeld door Ilona Boniwell, licht ze er in dat kader graag uit. “Dat draait om positieve psychologie. Complimenten geven, kwaliteiten herkennen, bedankjes ontvangen et cetera. Wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik? Met de methode van Boniwell groeit het zelfvertrouwen van leerlingen om te doen waar ze blij van worden.” En dan kan het gebeuren dat een leerlinge haar passie achterna wou op de dansacademie. “Maar dansen, daar verdien je toch helemaal niets mee? Een veel te onzeker bestaan bovendien... Ze kreeg thuis uiteindelijk toch goedkeuring. En weet je waar ze nu zit? Op een prestigieuze dansschool in New York! Altijd fijn als onze oud-leerlingen af en toe nog eens langskomen om bij te kletsen.”

Neem contact op

Wil je met jouw school meer met kansengelijkheid doen en kun je wel wat hulp gebruiken? Of ben je bereid jouw ervaring op dit gebied te delen?

Stuur een mail naar: gelijkekansen@minocw.nl.