Scholen en gemeente samen de schouders eronder

Met de combinatie van budgetten uit het Nationaal Programma Onderwijs, het Nationaal Programma Groningen en het gemeentelijke onderwijskansenbeleid geeft de gemeente samen met de scholen de integrale aanpak gestalte. ‘We willen minder met een ‘zorg-bril’ naar onze jongste inwoners kijken en meer preventief en in niet-zorg gerelateerde oplossingen denken.’

Intensieve samenwerking

De gemeente Midden-Groningen en de schoolbesturen trekken al jaren intensief met elkaar op. Dankzij aanvullende financiering uit het Nationaal Programma Groningen, opgericht als gevolg van de aardbevingen, worden en zijn er acht nieuwe kindcentra en zeven schoolgebouwen gebouwd of verbouwd. Klarinde Bosman en Iris Offringa zijn beiden beleidsmedewerker sociaal domein van de gemeente Midden-Groningen. Als projectgroeplid respectievelijk projectleider zijn ze nauw betrokken bij de uitvoering van het Nationaal Programma Onderwijs in hun gemeente. Daar bovenop is Klarinde verantwoordelijk voor het Gemeentelijk Onderwijs Achterstanden Beleid in Midden-Groningen. De gemeente telt dertig basisscholen, verdeeld over zes schoolbesturen, één school voor speciaal basisonderwijs en twee scholen voor voortgezet onderwijs.

Schoolscan

Al voordat duidelijk werd wat het Nationaal Programma Onderwijs in zou houden, voerden gemeente en scholen op alle scholen in Midden-Groningen een schoolscan uit. Dat gebeurde in het licht van de Lokale Educatieve Agenda (LEA), een instrument voor gemeenten, schoolbesturen en andere partners om gezamenlijk lokaal onderwijs- en jeugdbeleid vorm te geven. ‘Voor het NP Onderwijs hebben de scholen vervolgens op basis van de scans de ondersteuningsbehoeften van leerlingen en scholen in kaart gebracht’, licht Klarinde toe. Als aanvulling op het schoolaanbod bleek er vooral behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied om uitval te voorkomen. ‘Voor veel kinderen en jongeren ging de omschakeling van veel alleen thuis zitten naar op school weer in een groep functioneren niet vanzelf. Besloten werd de extra inzet vooral te richten op het vergroten van sociaal-emotionele veerkracht, waardoor leerlingen hun weg op school terug zouden vinden.’

Jeugdondersteuners

‘Met de wensen en behoeften van de scholen zijn we op pad gegaan om bij andere gemeenten te kijken wat wordt ondernomen op dit gebied’, schetst Iris. ‘Daar kwamen mooie voorbeelden uit. In een werksessie met de scholen en andere betrokken organisaties hebben we alle opties besproken. Kern daarvan voor het basisonderwijs vormen de jeugdondersteuners, die we als ‘laagdrempelige schakel’ op school inzetten om zorg, onderwijs en de eigen omgeving van kinderen met elkaar te verbinden en hen vooral met praktische oplossingen verder te helpen. We kijken welke specifieke behoeften elk kindcentrum heeft en wat de aanvullende rol van de jeugdondersteuner gaat worden. We hebben ons laten inspireren door de gemeente Leeuwarden, waar op scholen al enkele jaren met jeugdondersteuners wordt gewerkt.’

Kwetsbare leerlingen

Carina Veen is directeur van sbo De Sterren van schoolbestuur RENN4. De basisschool voor speciaal basisonderwijs is gevestigd in Kindcentrum Zuiderkroon, één van de acht nieuw gebouwde kindcentra. ‘Al onze leerlingen hebben achterstanden, los van deze coronaperiode’, legt ze uit. ‘Door goede samenwerking met de gemeente konden we tijdens de schoolsluitingen de meest kwetsbare leerlingen gewoon naar school laten gaan. Daar heeft de gemeente fantastisch in meegedacht. Er is ook direct een jeugdhulpverlener beschikbaar gesteld om samen met leraren de noodopvang te draaien. Onze leerlingen hebben daardoor gelukkig geen extra leerachterstanden opgelopen.’ Dat een groot deel van de NP Onderwijs-gelden wordt ingezet voor de jeugdondersteuners, vindt ze een goede zaak. ‘Door de samenwerking tussen gemeente en scholen wordt dit vast een duurzame oplossing die erg welkom is. Bovendien zetten we een deel van ons NP Onderwijsbudget in voor alle leerlingen die baat hebben bij extra taalactiviteiten’, zegt Carina. Voor een aantal scholen geldt dat de gelden van het NP Onderwijs ook gebruikt worden om sociale binding via sport te stimuleren. Hiertoe wordt samengewerkt met Huis voor de Sport Groningen, dat zich met sportverenigingen, onderwijsinstellingen, gemeenten en bedrijven in de hele provincie sterk maakt voor een actieve en gezonde leefstijl.

Structurele functie

Carina, Iris en Klarinde verwachten veel van de jeugdondersteuners. ‘We hebben een adviesgroep opgericht. Daarin zit vanuit elk schoolbestuur een vertegenwoordiger, aangevuld met een GGD-medewerker en een medewerker uit het sociaal team van de gemeente’, vertelt Iris. ‘De leden van de adviesgroep kijken mee met het proces van de invoering van jeugdondersteuners en zijn betrokken bij de sollicitatieprocedure. Ook zullen ze tussentijds regelmatig evalueren.’
Klarinde: ‘Na positieve evaluatie verwachten we dat de jeugdondersteuner in onze gemeente een structurele functie wordt binnen de schoolmuren. ’Omdat Midden-Groningen maar twee scholen voor voortgezet onderwijs telt, is daar één op één gekeken wat nodig was. ‘Er was meer verzuim en uitval te zien. Ook hier zetten we in op extra ondersteuning op psycho-sociaal gebied, maar dan rechtstreeks door jeugdgezondheidszorg en toegankelijke jeugdhulp, waar geen indicatie voor nodig is’, legt Klarinde uit.
‘Bovendien wordt het jongerenwerk ingezet voor coaching van leerlingen.’
Een advies aan collega-gemeenten en -scholen hebben de dames zeker. ‘Leer elkaar kennen, luister naar elkaar en werk samen! Ontwikkel samen de plannen, als gelijkwaardige partners. En denk vanuit de kinderen: wezenlijk is waar zij behoefte aan hebben en waar zij beter van worden.’

Kijk voor meer informatie over het NP Onderwijs en praktijkverhalen op www.nponderwijs.nl

Dit artikel is verschenen in PrimaOnderwijs nr. 4 'Digitale geletterdheid - maar hoe dan?!'.