Waarom De Vreedzame School aansluit bij de aangescherpte wet burgerschapsonderwijs

Wat is er veranderd in de nieuwe wet burgerschapsonderwijs? Hoe past het programma De Vreedzame School bij de nieuwe wet?

De nieuwe wet in het kort 
De aangescherpte wet benadrukt de acht basiswaarden van de democratische rechtsstaat: vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid, begrip voor anderen, verdraagzaamheid, autonomie, verantwoordelijkheidsbesef, het afwijzen van onverdraagzaamheid en discriminatie. Ook de cultuur in de school moet in overeenstemming zijn met deze waarden. Dat betekent dat de school een plek is waar leerlingen op een veilige manier hun burgerschapsvaardigheden met elkaar kunnen oefenen én dat leraren de basiswaarden voorleven.

Scholen zijn op zoek
De grootste verandering voor scholen is dat burgerschapsonderwijs nu zichtbaar en aantoonbaar moet zijn. Er is vrijheid om het aanbod naar eigen idee in te vullen, maar het burgerschapsonderwijs moet wel voldoen aan de wettelijke eisen en aan kwaliteitskenmerken. Bij de kwaliteitskenmerken gaat het om het formuleren van een visie, doelen, aanbod en om de evaluatie van het resultaat.

De Vreedzame School ontwikkelt door
De Vreedzame School ging in 1998 van start als een programma om het sociale en emotionele klimaat in de klas en school te verbeteren. Vanaf 2006 is het programma in samenwerking met de Universiteit van Utrecht doorontwikkeld tot een compleet programma voor democratische burgerschapsvorming en sociale competenties.
Inmiddels biedt het programma scholen de mogelijkheid om van de school een oefenplaats voor democratie en actieve participatie te maken. In 2020 kwam er een nieuwe versie. Sociale veiligheid, gedrag en competenties, omgaan met sociale media en kritisch denken zijn versterkt in het lesprogramma. De lange ervaring en permanente doorontwikkeling hebben het programma De Vreedzame School tot een krachtig programma gemaakt.

Hoe past De Vreedzame School in de wet Burgerschap?

1. Vreedzame Scholen werken met een schoolgrondwet. Hierin staan sociale normen die passen bij de waarden uit de Nederlandse grondwet. De sociale normen komen ook terug in het lesprogramma en zorgen samen voor de in de wet genoemde cultuur.
2. Positieve conflictoplossing is één van de hoofddoelstellingen. De Vreedzame School beschrijft en levert een structureel longitudinaal aanbod sociale en maatschappelijke competenties dat nodig is om te functioneren in een pluriforme democratische samenleving.
3. Er is ruim aandacht in het programma voor diversiteit en respect voor alle vormen van diversiteit. Het vermogen om je in een ander te kunnen verplaatsen en het belang van inclusie en bestrijden van uitsluiting en discriminatie komen sterk in het programma naar voren.
4. Eén van de pijlers van het programma is het helpen vormgeven van de school tot een oefenplaats voor democratisch burgerschap en actieve participatie.
5. De wet schrijft voor dat burgerschapsonderwijs doelgericht, samenhangend en herkenbaar aanwezig moet zijn en wordt beschreven vanuit visie, doelen, aanbod en evaluatie. De Vreedzame School heeft een theoretisch onderbouwde, heldere visie op burgerschap en vertaalt die naar de grote doelen die in de wet staan. In het programma zit een evaluatie-instrument en het programma van De Vreedzame school bevat een concrete aanpak voor borging. Kwaliteitszorg vindt plaats via de cyclus data, duiden, doelen, doen (4D).

Conclusie
In het kader van een masterstage onderwijswetenschappen aan de Radboud Universiteit deed Manon Hendriks in 2022 een kort onderzoek naar hoe De Vreedzame School past bij de aangescherpte wet burgerschapsonderwijs. Bevestigd werd de conclusie dat De Vreedzame School uitgebreid, structureel en duurzaam invulling geeft aan burgerschapsonderwijs volgens de aangescherpte wet.

Ten slotte: maatwerk mogelijk
De CED-Groep heeft lange ervaring met burgerschapsvorming via De Vreedzame School, maar ook dankzij begeleiding en scholing. Met deze expertise helpen we scholen die zelf Burgerschapsonderwijs vorm willen geven graag op maat.

Wat heeft je aanbod nodig? Scan je burgerschapsonderwijs
De CED-Groep maakte een burgerschapsscan om scholen te helpen bij het inventariseren van mogelijk aanbod voor het burgerschapsonderwijs. Scholen krijgen zo snel inzicht in wat zij al gerealiseerd hebben in hun aanbod. Nadenken over aanbod helpt bij het formuleren van visie en doelen, en andersom.

Wil jij ook aan de slag met burgerschap in jouw school en wil je weten hoe de CED-Groep je hierbij kan helpen? Vul dan de burgerschapsscan in: www.cedgroep.nl/burgerschapsscan