Mindfulness in de klas: praktische tips

Even snel op hun mobieltje kijken tijdens het maken van een opdracht, naar buiten kijken als er iemand langsloopt of hun hoofden omdraaien als ze een geluid op de gang horen. Afleiding ligt snel op de loer in de huidige maatschappij. De spanningsboog van leerlingen is maar acht seconden. Afleiding zorgt niet alleen voor onrust in het hoofd, maar kan ook voor onrust in de klas zorgen. Met mindfulness help je leerlingen focussen. Wij geven tips voor mindfulness oefeningen in de klas.

Het positieve effect van mindfulness

Bij mindfulness richten leerlingen hun aandacht op één activiteit. Het is met regelmaat trainen van bewuste aandacht. Zo leren ze leven in het nu, zonder afleidingen. Mindfulness heeft een positief effect op stress, angst, spanningen en slaapproblemen. Het draagt ook bij aan een betere concentratie, waardoor de productiviteit van leerlingen kan stijgen. Dit draagt weer bij aan betere prestaties.

Wat als leraar doen met vervelende gevoelens

Mindfulness kan nare gevoelens en gedachten losmaken bij leerlingen, zoals negatieve gedachten, verdriet of angst. Als leraar is het belangrijk om negatieve gedachten niet te ontkennen. Vraag aan jouw leerlingen of hun negatieve gedachten wel waar zijn en of ze behulpzaam zijn. Op deze manier leer je leerlingen om zelf constructief om te gaan met belemmerende gedachten. Vraag ook welke gedachten leerlingen juist kunnen helpen. Word jouw leerling verdrietig door een mindfulness opdracht? Laat het verdriet er dan zijn en stel vragen als 'Vertel eens, waar komt het verdriet vandaan.' gevolgd door 'Wat zou je nu fijn vinden?' of 'Kunnen we samen iets verzinnen waar je je beter door gaat voelen?'. Om zelfbeheersing bij angst te laten groeien, is het belangrijk om elkaars angsten te delen en te vertellen hoe je er het beste mee om kunt gaan. Leerlingen leren op deze manier dat ze niet bang hoeven te zijn voor hun angst.  

Praktische tips voor mindfulness in het onderwijs

1. Focus op de ademhaling

Begin je les samen met jouw leerlingen met het focussen op de ademhaling voor vijf minuten. Geef een leerling een belletje en een timer voor het bijhouden van de tijd. Op deze manier zullen zij zich meer betrokken voelen bij de mindfulness oefening. Ze kunnen de weg van hun ademhaling volgen door hun linkerhand op hun borst te leggen en hun rechterhand op hun buik. Als leerlingen de oefening voor de eerste keer doen, kunnen ze nog extra afgeleid raken. Leg uit dat het niet erg is als er gedachten opkomen. Ze mogen het opmerken, maar ze hoeven er niks mee te doen. Wil je liever begeleiding? Gebruik dan deze video van Relax Academie Mindfulness voor kinderen.

2. Aandacht voor één zintuig

Maak een dobbelsteen met de verschillende zintuigen: zien (ogen), horen (oren), ruiken (neus), proeven (mond) en voelen (huid). Laat jouw leerlingen het lichaamsdeel aanraken van het zintuig waarop de dobbelsteen valt. De aanraking activeert het zintuig extra, waardoor ze het beter kunnen gebruiken.

3. Sherlock-spel

Loop met een groepje leerlingen door de school of maak een korte wandeling buiten. Je geeft ze een opdracht: wat zie, hoor, voel, ruik en proef je nu allemaal? Let als leraar erop of leerlingen echt met het moment bezig zijn en niet met hun omgeving. Dit kun je doen door de oefening aandacht voor één zintuig tussentijds uit te voeren. Je kunt tijdens het wandelen ook vragen stellen: wat is het kleinste geluid dat je nu hoort, welke geuren ken je al of welke geuren zijn nieuw voor je?

4. Aandacht voor emoties en gevoel

Gedachten en gevoelens zorgen ervoor dat leerlingen ongewild in de automatische piloot schieten. Dit maakt dat ze snel afgeleid zijn. Door gevoel te lokaliseren en er een naam aan te geven, krijgen leerlingen grip op hun emoties. Er zijn twee verschillende oefeningen die daarbij kunnen helpen:

1. Maak een muzieklijst met verschillende liedjes. Speel de lijst af en wijs vervolgens per nummer een leerling aan die benoemt welke emoties er naar boven komen.
2. Vraag aan de leerlingen of ze kunnen denken aan het laatste compliment dat ze gekregen hebben. Als ze eraan denken, welke gevoelens komen naar boven? Doe hetzelfde met het moment waarop ze kritiek kregen. Welk gevoel brengt deze gedachte naar boven?

Je kunt het klassikaal bespreken, maar je kunt ook vragen of leerlingen het voor hunzelf willen opschrijven. Het labelen maakt hen bewust van hun gevoelens op dat moment.

Regelmaat

Bovenstaande kleine oefeningen kun je direct toepassen in je les. Voor een langdurig effect is het belangrijk om regelmatig aandacht te besteden aan mindfulness. Mindfulness trainers kunnen jou helpen bij het optimaal inzetten van deze activiteiten. Wil je zelf meer leren op dit gebied? Raadpleeg eens de boeken Relaxkids of Stilzitten als een Kikker.

Heb jij ook leuke mindfulness ideeën? Deel ze met ons via  en wij voegen ze toe aan deze lijst.