Voorbereiden op een onbekende toekomst. Hoe dan?

Het is één van de eerste dingen die we op de PABO leren als wij vol overtuiging starten aan onze leerkrachtcarrière. We bereiden kinderen voor op een toekomst die nu nog onbekend is. (Technologische) ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op, zo rap dat dit zelfs in het huidige moment al nauwelijks bij te houden is. Laat staan dat je moet gaan bedenken hoe het leven er over 20 jaar uitziet, als onze lieve kinderen in de klas tegen die tijd zelf volledig en zelfstandig in het leven dienen te staan. Waar moet je ze als leerkracht dan op voorbereiden? Wat kun je ze nu meegeven? En hoe maak je hierin als leerkracht een concrete vertaalslag naar de dagelijkse onderwijspraktijk?

Het allerbelangrijkste is (zelf)-bewust-zijn. Bewustwording wie jouw leerling nu daadwerkelijk is. Waar jouw leerling van aangaat en weten waar kansen en uitdagingen liggen. Om zo te ontdekken wat er voor die leerling nodig is om optimaal tot ontwikkeling en bloei te komen. Deze ontdekkingstocht mag je als leerkracht met je leerling aangaan en dat gebeurt zeker niet over één nacht ijs. Hierbij leer jij jouw leerling en leert de leerling zichzelf steeds beter kennen. Weten wat nodig is om zich goed te voelen, ermee om kunnen gaan als dit niet zo is, weten waar de uitdagingen liggen, deze ook herkennen en erkennen om er vervolgens opbouwend naar te handelen. Hierdoor groeit jouw leerling. Elke dag weer een stapje.

Hoe ziet dit er dan concreet uit in de klas? Zeker als je te maken hebt met een groep van zo’n gemiddeld 25-30 leerlingen? Dan is het toch een lastige om dit voor en met elke leerling te realiseren? Zeker ook omdat het allemaal niet zo meetbaar is, zoals de taal- en rekentoetsen. De volgende tips helpen hierbij.

Tips voor bewustwording

• Zorg voor vaste routines in je klas waarbij jouw leerlingen regelmatig een check-in bij zichzelf doen om te kijken hoe de vlag er op dat moment bijhangt. Door letterlijk en figuurlijk even stil te staan in het hier en nu en naar binnen te gaan. De focus op de ademhaling is hierbij heel helpend. Dan wordt duidelijk wat er op dat moment is. Moeheid? Ontspannenheid? Blijheid? Frustratie? Boosheid? Dit vergroot het zelf-bewust-zijn bij jouw leerlingen. Een check-in-poster met o.a. alle gevoelens voorzien van knijpers met leerlingnamen, geeft hierin ondersteuning én in één overzicht duidelijkheid voor de leerkracht.
• Begeleid kinderen met een open houding en zonder oordeel bij het ervaren van lastig gedrag en genoemde emoties. Boosheid kan bijvoorbeeld nogal eens als heftig ervaren worden, zowel voor de leerling als voor de leerkracht. Laat de emotie er zijn en geef vertrouwen aan de leerling dat deze boosheid op een goede manier geuit mag worden en dat het straks weer anders is. Zo leert een leerling dat emoties heel gewoon zijn. Dat ze komen en gaan. Wordt een emoties grensoverschrijdend geuit, dan heeft een leerling te leren hoe de emotie wel correct geuit kan worden. Wees hierin een rolmodel, authentiek en ook concreet – hoe ziet dat gedrag er dan bij die emotie uit?
• Creëer een stilteplek voor je leerlingen, bijvoorbeeld in de vorm van het Stiltehuisje. Hiermee geef je de leerling de boodschap dat als ze zich even niet goed voelen, ze dit mogen ervaren. Door zich even terug te mogen trekken, komen ze tot zichzelf om zich daarna weer beter te voelen. Ervaringen hiermee opdoen zijn cruciaal en verhogen de ontwikkeling van hun vaardigheid tot zelfzorg.
• Ervaar je dat je leerlingen wel varen bij rust? Denk dan eens aan yoga of mindfulness in de klas. Met een halfuurtje in de week met de gehele groep, creëer je rust en verbinding. Een betere focus en afstemming op je eigen persoontje. Dit heeft grote effecten op o.a. leerresultaten, impulscontrole en de onderlinge sociale interactie. Is dit nog een stap te ver? Zorg dan voor korte rustmomenten binnen je dagelijkse lesprogramma waarbij je korte yoga-/mindful oefeningen als tussendoortjes inzet.

Als je deze tips deels of geheel kunt integreren in jouw dagelijkse onderwijspraktijk, dan geef je je leerlingen belangrijke gereedschappen mee voor die onbekende toekomst waarvan ze nu nog niet weten wat ze gaan doen, waar ze zich op voor moeten bereiden en wat er van ze verwacht wordt. Wat zeker nodig is, is dat ze zelf stevig staan. Weten wie ze zijn met hun behoeften en daarmee vanuit authenticiteit, vertrouwen en echtheid het leven aan kunnen gaan. Dat geeft jouw leerlingen een stevige basis met zich mee waarbij ze keuzes durven te maken die bij ze passen, waar ze van aan gaan en waar hun passie ligt. Als ze daar zijn, maakt de wereld om hun heen haast niet meer uit. Dan kunnen zij die wereld aan, nu en over 20 jaar!

Dit artikel is geschreven door Miriam Otten, ontwikkelaar totaalconcept van de Stiltehuisjes
Meer informatie: www.destiltehuisjes.nl