Van 20 t/m 24 maart 2017 vindt de Week van de Lentekriebels plaats. Kinderen van groep 1 t/m 8 krijgen die week elke dag les over hun lichaam, over relaties, omgaan met social media en over zelfbeeld en seksuele weerbaarheid. En daar hebben kinderen behoefte aan, blijkt uit een onderzoek van Rutgers is samenwerking met het Jeugdjournaal.
Al vroeg praten over relaties en seksualiteit
Fréderique Kleverlaan, leerkracht groep 6, geeft al jaren lessen over relaties en seksualiteit: ‘Je kunt niet vroeg genoeg beginnen! Op kleuterniveau kun je praten over ‘elkaar lief vinden’ en hoe dat voelt of over baby’s, van mensen of dieren. Als het al vroeg een normaal onderwerp is bestaat er ook geen schaamte of taboe rond seksualiteit als leerlingen in groep 8 zitten.’ ‘Het is zeker belangrijk om op jonge leeftijd te starten met relationele en seksuele vorming’, aldus Elsbeth Reitzema (Rutgers, kenniscentrum seksualiteit). ‘De seksuele ontwikkeling begint bij de geboorte. Kinderen ontdekken hun eigen lichaam en de verschillen tussen jongens en meisjes. Ze hebben vragen en recht op simpele, eerlijke antwoorden. Je ondersteunt kinderen bij een gezonde en veilige seksuele ontwikkeling. Ze leren wat wel en niet toelaatbaar is, dat je geen druk mag uitoefenen op een ander, dat jongens en meisjes gelijkwaardig zijn en, heel belangrijk, luisteren naar hun ja/nee-gevoel.’
Weerbaar maken
Relationele en seksuele vorming gaat dus niet alleen over veranderingen in de puberteit en hoe baby’s gemaakt worden. Fréderique: ‘Ik vind het van onschatbare waarde om kinderen in deze maatschappij te helpen zich te ontwikkelen tot personen die respect hebben voor zichzelf en anderen en ze te leren dat je goed bent zoals je bent. Ik wil ze ook weerbaar maken. Door sociale media komt er heel veel op hen af en is seks heel dichtbij . We geven ze kennis om hier beter mee om te gaan.’ Marco Groeneveld, leerkracht groep 8, ziet ook winst: ‘De leerlingen leren open te zijn over ‘moeilijke’ onderwerpen en hierover in gesprek gaan. Ik merk dat ouders het ook fijn vinden dat er op school aandacht voor is. Zo heb je thuis een makkelijke en goede start om hierover te praten, zeker als kinderen dat zelf lastig vinden.’
Giechelen
‘In het begin is het misschien een beetje eng om er les over te geven’, vertelt Fréderique, ‘maar echt iedere leerkracht kan het! Vaak is het een kwestie van gewoon beginnen en ervaring opdoen. Een beetje spanning en gegiechel hoort er natuurlijk bij , maar kinderen willen heel graag meer weten over dit onderwerp.’ Marco vond het de eerste keer ook best spannend: ‘Je weet niet goed wat je moet verwachten, wat ze al weten en vooral wat ze wíllen weten. Ze zijn echt geïnteresseerd in wat er allemaal gaat veranderen en ze vinden de lessen leuk en grappig. Tegenwoordig kan ik zonder blikken of blozen alles uitleggen wat met seksualiteit te maken heeft.’ Elsbeth hoort van veel scholen dat ze enthousiast zijn over de lessen: ‘Er ontstaat een vertrouwelijke sfeer in de klas en er is minder gedoe. Kinderen durven makkelijker vragen te stellen of met problemen te komen.’
Week van de Lentekriebels
Om scholen te stimuleren les te gaan geven over relaties en seksualiteit, organiseert Rutgers elk jaar samen met GGD’en de Week van de Lentekriebels . Dit jaar wordt van 20 tot en met 24 maart op ruim 400 scholen lesgegeven over relaties en seksualiteit in alle groepen. Fréderique: ‘De Week van de Lentekriebels is een mooie gelegenheid om te starten met het onderwerp. Mijn leerlingen kijken er altijd naar uit. Als school ben je verplicht om aandacht te besteden aan seksualiteit omdat het in de kerndoelen staat. Hiermee heb je dat gelijk geregeld.’
Fréderique raadt aan om de tijd te nemen om te bepalen wat je als team gaat doen en ouders te betrekken: ‘Ouders kunnen schrikken van lessen over seksualiteit, maar als ze horen waar het allemaal over gaat vinden ze het juist goed. Je kunt ook de regionale GGD om een training of o ndersteuning vragen, zoals bij een ouderavond.’
Lesmethode
Scholen die meedoen aan de Week van de Lentekriebels kunnen met korting de nieuwe digitale lesmethode Kriebels in je buik van Rutgers bestellen. Dit is een doorlopende leerlijn voor groep 1 tot en met 8 over lichaam en zelfbeeld, relaties en seksuele diversiteit, voortplanting en seksuele weerbaarheid. De lessen sluiten aan bij de leefwereld en ontwikkelingsfasen van kinderen, zijn heel afwisselend met leuke interactieve werkvormen op het digibord en bieden ruimte voor een gesprek. Je kunt de lessen aanpassen aan de wensen van je school of groep.
Marco heeft de lesmethode getest en is enthousiast: ‘Het is een goede leidraad voor een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen. Ik vind het belangrijk dat ze goed voorbereid zijn op veranderingen in de puberteit. Dit is voor de kinderen best spannend en soms ook moeilijk, vooral door de verschillen in ontwikkeling. Ze leren dat iedereen uniek is en zich in zijn eigen tempo ontwikkelt. Goed dat er ook aandacht is voor beelden in de media, normen voor mannelijk en vrouwelijk en ‘gevoeligere’ zaken als verliefd worden op iemand van hetzelfde geslacht. Ik kan deze lesmethode echt aanraden.’